प्रधानमंत्री मुद्रा योजना कशी काम करते आहे?

 प्रधानमंत्री मुद्रा योजना कशी काम करते आहे? 

प्रधानमंत्री मुद्रा योजना कशी काम करते आहे? 

    भारतातील छोट्या व्यवसायांसाठी मदतीसाठी आणि लहान उद्योगांसाठी सोपे कर्ज मिळवण्याच्या उद्देशाने पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी २० कोटी रुपये ठरवलेल्या "मुद्रा बँक"ची स्थापना ८ एप्रिल २०१५ रोजी केली. लहान उद्योगांच्या विकासासाठी आणि उद्योगांना पैसांची मदत करण्याच्या उद्देशाने या वित्तीय संस्था सुरू केली. या योजनेमुळे लहान कारखानदारांना आणि दुकानदारांना त्यांच्या नविन उद्योग सुरू करण्याच्या उद्देशाने ह्या कर्जाचे प्रदान केले जातात. मुद्रा कर्जाच्या लाभार्थ्यांसाठी बँक रिझर्व इंडिया काम करते. २३ मार्च २०१८ पर्यंत मुद्रा योजनेमध्ये २२,८१४.४ कोटी रुपये कर्ज मंजूर केले आहेत. नंतर, या योजनेमुळे २३ मार्चपर्यंत २२,०५९.६ कोटी रुपये कर्ज दिले गेले आहे.

मुद्रा कर्जाच्या पात्रतेसाठी
मुद्रा कर्जासाठी अर्जदारच्या वयाची सीमा १८ वर्षे ते ६५ वर्षे असणे आवश्यक आहे. असे व्यक्तीच्या कामाची यादी म्हणजे: दुकानदार, छोटे उद्योग, उत्पादन, स्टार्टअप मालक, व्यवसाय मालक, शेतीसाठी महिलांच्या सहभाग व इतर कामांसाठी.

मुद्रा कर्ज योजनेच्या प्रकार  मुद्रा कर्ज योजनेतील कर्जाच्या तीन प्रकार आहेत: खालीलप्रमाणे:
मुद्रा योजना शिशु वर्ग
मुद्रा योजना किशोर वर्ग
मुद्रा योजना तरुण वर्ग
मुद्रा योजना शिशु वर्ग: या प्रकारच्या कर्जात ५०,००० रुपये पर्यंत कर्ज मिळतो. येथे प्रत्येक महिन्याला ९% व्याजदर असतो आणि वार्षिक व्याजदर १२% असतो. कर्जाच्या कालावधी ३ वर्षे ते ५ वर्षे असतात.
मुद्रा योजना किशोर वर्ग: या प्रकारच्या कर्जात ५०,००० ते ५ लाख रुपये पर्यंत कर्ज मिळतो. कर्जाच्या व्याजदराची निश्चिती बँकने केली आहे. कर्जाच्या कालाव
मुद्रा योजना तरुण वर्ग – या प्रकारच्या कर्जामध्ये 5 लाख ते 10 लाखापर्यंत कर्ज मिळू शकते. या कर्जाचा व्याजदर बँकेनुसार निश्चित केलेला असतो व कर्जाच्या कालावधी बँकेवर अवलंबून असतो.
मुद्रा लोन योजनेचे उद्देश :
छोट्या उद्योगांसाठी सरळ आणि स्वस्त कर्ज मिळवून देण्याचा उद्देश मुद्रा लोन योजनेचा आहे. ग्रामीण भागातील खूप प्रमाणात बेरोजगारी आहे. तसेच बेरोजगारांना योजनेमार्फत लाभ मिळवून व्यवसाय करण्यासाठी आर्थिक मदत देणे हा उद्देश मुद्रा लोन योजनेचा आहे. लहान व्यवसायासाठी लोकांना कर्ज देऊन स्वतः व्यवसाय करण्यासाठी प्रेरीत करणे. व रोजगार चालू करायला कर्ज देणे. आणि व्यवसाय मोठा व क्षमता वाढवण्यासाठी कर्ज देण्याचा मुख्य उद्देश या योजनेचा आहे. मुद्रा लोन घेण्यासाठी वयोमर्यादा मुद्रा लोन पाहिजे असेल तर आधी माहीत असायला हवे की लोन घेण्यासाठी वयोमर्यादा काय आहे. तर मुद्रा लोन अर्ज करण्यासाठी अर्जदार अठरा वर्षे ते 65 वर्षे दरम्यान असावा. तुमचे वय या दरम्यान असेल तरच तुम्ही मुद्रा लोन योजनेचा लाभ घेऊ शकतात.

प्रधानमंत्री मुद्रा योजनेचे फायदे :मुद्रा कर्ज अनेक कामाकरीता दिले जाते. त्यामुळे उत्पन्न वाढ होतो व रोजगार निर्माण केला जातो. अनेक व्यवसाय आहेत ते व्यवसाय करण्यासाठी वाहनाची गरज भासते. हे ध्यानात धरून मुद्रा संस्था वाहतुकीसाठी सुद्धा कर्ज देते. ते फक्त व्यवसायासाठी वापरण्याकरीता असते. त्यानंतर मुद्रा कर्ज हे वित्तीय संस्था छोट्या उद्योगांसाठी ही लोन देत असते. शेती संबधित उत्पन्न घेण्यासाठी, जसे की कुक्कुटपालन व मच्छी पालन करीत संस्था कर्ज देते.आणि मुद्रा लोन घेण्याकरिता कोणत्याही प्रकारचे कारण ठेवण्याची गरज असते. किंवा भूमी लागत नाही फक्त आवश्यक कागदपत्रांची पूर्तता केली तर, मुद्रा लोन मिळते. या लोन मध्ये इतर कर्जाप्रमाणे शुल्क आकारला जात नाही. मुद्रा लोन ची नोंदणी केल्यानंतर आपल्याला मुद्रा कार्ड म्हणजेच डेबिट कार्ड मिळते. त्याच्या मदतीने आपण आपल्याला लागतील तसे पैसे काढू शकतो. मुद्रा लोनच्या व्याजदर इतर लोनपेक्षा कमी असतो. या लोनचा कालावधी तीन वर्षे ते पाच वर्षे मर्यादित असतो. त्यामुळे कर्ज फेड करायला जास्त कालावधी मिळतो. जास्त करून दुकानदार, भाजीपाला विक्री, फेरीवाले अशा लहान व्यवसायाकरिता मुद्रालोन चा जास्त फायदा होतो. कारण दुसरे प्रकारचे कर्ज घेण्यासाठी वेगवेगळे कागदपत्रे व कर्जासाठी जामीनदार लागतो अशा विविध गोष्टीमुळे कर्ज मिळत नाही. काही लोकांना बँकेकडून कर्ज घेण्यासाठी बऱ्यापैकी प्रयत्न करूनही कर्ज मिळत नाही त्यासाठी गरजू व्यक्तीला ही योजना फायदयाची आहे.

मुद्रा लोन योजना तरुण वर्ग – या प्रकारच्या कर्जातील रुपांतर 5 लाख ते 10 लाख रुपयांपर्यंत होऊ शकतो. या कर्जाच्या व्याजदर बँकेनुसार निश्चित केल्यात आणि कर्जाच्या कालावधीची नियमित ठरविली जाते.

मुद्रा लोन योजनेच्या उद्देशाने मुद्रा लोन योजनेच्या मुख्य उद्देशाने लहान उद्योगांसाठी सरळ व लोकप्रिय कर्जाची प्रस्तावना आहे. ग्रामीण क्षेत्रातील बेरोजगारांकिंवा लहान उद्योगकर्त्यांकरिता आर्थिक सहाय्य करून त्यांच्या व्यवसायाची सुरक्षितता देण्याचा हेतू आहे. लोकांना कर्जातून आपल्या व्यवसाय सुरू करण्याची प्रेरणा देण्याचा हेतू आहे. योजनेच्या माध्यमातून रोजगार सृजना करण्याच्या प्रयत्नात योजनेची मदत केली जाते.

मुद्रा लोन घेण्यासाठी वयोमर्यादा मुद्रा लोन योजनेच्या अर्ज करण्याच्या वयोमर्यादा सोडल्यास,
अर्जदाराच्या वयोमर्यादा 18 वर्षे ते 65 वर्षे दरम्यान असावी. त्यामुळे हे केवळ योजनेच्या लाभार्थ्यांना ही व्यापारिक सूचना देण्याची सुविधा आहे.
प्रधानमंत्री मुद्रा योजनेचे फायदे मुद्रा कर्ज अनेक उद्योगांकरिता मदतीला आहे. यामुळे नवीन उत्पन्नाची सृजना होते आणि रोजगार सृजना केला जातो. विविध व्यवसायिक प्रकल्पांसाठी वाहनाची गरज भासली जाते आणि यामध्ये बॅंकसाठी लोन प्राप्त करण्याची संधी आहे. हे व्यापारिक सूचना देणारा कर्ज वापरतो. योजनेच्या संरक्षिततेची सुचना देतो. त्यानंतर, इतर कर्जाप्रमाणे शुल्क असल्याचं तपासून घेतल्यास, मुद्रा लोन देण्यात व्यापारिक संस्था एका अशी मान्यता देते आहे की व्यावसायिक उद्देशाने केलेल्या कर्जातून काही काही कागदपत्रे आवश्यक नाहीत. आपल्याला मुद्रा कार्ड मिळवायला होतो, ज्याच्याच्या माध्यमातून आपण आपल्याला आवश्यक रक्कम काढू शकतो. मुद्रा लोनच्या व्याजदर इतर कर्जाप्रमाणे कमी असतात. या लोनच्या कालावधी 3 वर्षे ते 5 वरतसेच, कर्ज फेड करायला मोठा कालावधी दिल्यामुळे उपयुक्त आहे.
अनेक लोगांसाठी, जसे की दुकानदार, भाजीपाला विक्रीकर्ता, फेरीवाले, त्याच्या लहान व्यवसायाकरिता, मुद्रा लोनने महत्त्वाचे फायदे दिले जातात. त्यामुळे, इतर प्रकारच्या कर्जासाठी विविध कागदपत्रे आणि जमीनदार लागणार नाहीत. काही लोकांना बँकेच्या सहाय्याने केवळ प्रयत्न करता येईल असल्यामुळे कर्ज जास्तीत जास्त मिळतो.